Akustyka biura i hałas, a wydajność pracowników umysłowych
Są takie pomieszczenia, w których im gorzej słychać, tym lepiej, a szum jest mile widziany. Jeśli nie możemy się zrozumieć siedząc stanowisko obok siebie, to nawet jeszcze lepiej! Ze względu na specyficzne potrzeby biur open space powstała norma opisująca sposób uzyskania obiektywnych jednoliczbowych parametrów, opisujących te pomieszczenia. Poniższy artykuł wyjaśni, dlaczego potrzeba troszkę utrudnić sobie życie, aby móc dobrze opisać warunki akustyczne panujące w biurze o otwartej powierzchni.
Jak wspomniałem w poprzednim artykule, hałas w biurach open space potrafi być dla naszego zdrowia oraz wydajności w pracy bardzo niekorzystny. Okazuje się, że nie sam poziom dźwięku jest kluczowy dla naszej zdolności skupienia się, co raczej rozróżnialność sygnałów dźwiękowych, docierających do naszych uszu. Mowa ludzka jest najbardziej przeszkadzającym hałasem ze wszystkich. Hałas ustalony, typu: ruch uliczny, wentylacja, czy komputery nie przeszkadzają w wykonywanej pracy w takim stopniu.
Gdy za bardzo słyszysz rozmowę sąsiada…
Od lat 70tych starano się zbadać wpływ różnych dźwięków na zdolność wykonywania zadań. Starsze badania starały się określić, jak mowa o danym poziomie dźwięku wpływa na jakość wykonywanej pracy. Okazało się, że dla poziomu dźwięku mowy z zakresu 40-80 dBA nie zaobserwowano istotnej różnicy. Dało to podstawy do rozpoczęcia badań dotyczących wpływu zrozumiałości mowy na jakość pracy, a nie jej poziomu. Dalsze badania wykazały, że zdolność wykonywania zadania wzrasta, gdy maleje wskaźnik zrozumiałości mowy STI [1], co w przypadku open space oznacza poprawę akustyki biura.
Tabela 1 wskazuje zestawienie różnych badań wraz ze wskazaniem, o ile spada efektywność pracy przy danym typie wykonywanych czynności. Większość tych badań dotyczy spadku efektywności przy sygnale mowy w porównaniu do ciszy i nie uwzględnia zmian we współczynniku STI. Niemniej jednak, badania te są bardzo przydatne do dalszej analizy.
| Task type, sound enviroment | N | Average | Minimum | Maximum |
|---|---|---|---|---|
| Memory for letters presented visually, speech | 4 | -19 | -5 | -29 |
| Memory for 9 digits presented visually, speech | 7 | -10 | -5 | -13 |
| Reading comprehension, speech | 1 | -10 | ||
| Proof-reading, speech | 3 | -7 | -4 | -10 |
| Other tasks, speech | 9 | -15 | -7 | -29 |
| Varying tasks, office noise with or w/o speech | 5 | -26 | -23 | -41 |
| Short-term memory of digits, music with or without voice | 1 | -10 | -4 | -14 |
Tab.1 Zestawienie wyników badań określających spadek wydajności pracy pod wpływem mowy ludzkiej. N oznacza liczbę przeprowadzonych badań w danej kategorii.
W celu ujednolicenia przeprowadzonych wcześniej badań na temat akustyki biura, powstał model statystyczny, opracowany między innymi przez Valterriego Hongisto [1]. W porównaniu do wartości przedstawionych w tab. 1, model opisany na rys. 1 jest bardzo liberalny, bo spadek wydajności dla STI=1 (największa możliwa wartość) wynosi zaledwie 8%. Model ten jednak jest bardzo dużym uproszczeniem i analizą różnych badań, przeprowadzonych dla różnego czasu pracy oraz różnych czynności. Jak widać, inne badania przeprowadzone w funkcji wskaźnika STI wskazują nawet na 12% spadki wydajności. Niektóre badania przedstawione w tab. 1 wykazują maksymalny wpływ mowy na wydajność aż 41%.
Rys.1 Zmiana w jakości wykonywanego zadania w stosunku do STI. Model statystyczny opisany w [1]
Wpływ zrozumiałości mowy na jakość wykonywanego zadania jest bezpośrednio związany z procentową zrozumiałością zdań. Dla wskaźnika STI większego od 0.6, praktycznie każde zdanie wypowiadane jest zrozumiałe. Dla STI=0.5 wynosi już 80%, a poniżej tej wartości następuje gwałtowny spadek zrozumiałości mowy. Podobnie na rys. 1, powyżej STI=0.6 wydajność nie ulega zmianie, natomiast poniżej tej wartości następuje gwałtowny wzrost wydajności.
Norma ISO 3382-3
Badania opisane powyżej były jednymi z badań, które stały się podwalinami do powstania normy ISO 3382-3. W normie tej skupiono się na opisie zaniku zrozumiałości mowy oraz zaniku dźwięku pomiędzy stanowiskami. Opisuje ona specjalną metodę pomiarową, która dedykowana jest wyłącznie do biur typu open space. Biura te charakteryzują się specjalnymi potrzebami akustycznymi i stworzenie takiej metody było konieczne, ponieważ czas pogłosu nie koreluje w zadowalającym stopniu ze zrozumiałością mowy oraz innymi parametrami, a więc może on być tylko wartością uzupełniającą ocenę jakości akustycznej pomieszczeń typu open space.
Zrozumiałość mowy oraz dystrybucja dźwięku w pomieszczeniu są najważniejszymi parametrami w biurach, które w obiektywny sposób pokazują, jak bardzo pracownicy siedzący obok siebie będą się rozumieć, a co za tym idzie, jak bardzo będą sobie przeszkadzać nawzajem w pracy. W kolejnych artykułach na temat open space’ów przedstawię metodę pomiarową, która została opracowana i opisana normie ISO 3382-3.
Źródła:
- Hongisto V., Haapakangas A., Haka M Task performance and speech intelligibility – a model to promote noise control actions in open offices,9th International Congress on Noise and Public Health Problem, 2008, Foxwoods [1]