Hałas w szkole. Na jakie wartości poziomu dźwięku są narażone dzieci i czy jest to dla nich bezpieczne?

Hałas a samopoczucie

Jeśli czytałeś mój artykuł na temat hałasu w open space, pamiętasz pewnie, że przy hałasie 55-65 dBA u człowieka występuje m.in. podniesiony poziom kortyzolu, który jest bardzo dobrym wskaźnikiem odczuwanego stresu. Ponadto wykryto obniżenie motywacji przy wykonywaniu złożonych zadań. Wyższe poziomy dźwięku mogą powodować dodatkowo przyspieszone tętno, wywoływać agresję, czy nawet czasowy niedosłuch, który ustępuję dopiero po pewnym czasie. Dodając do tego często niewłaściwe warunki akustyczne sal lekcyjnych, zrozumienie przekazywanych treści podczas zajęć może stanowić dla uczniów bardzo poważny problem. Przy długim okresie oddziaływania wysokich poziomów hałasu na człowieka mówi się nawet o tym, że jego efekty potrafią skrócić nasze życie o 8-12 lat.

Badania przeprowadzone w siedmiu szkołach podstawowych w woj. śląskim [1] wykazały, że poziomy dźwięku w szkole są niebezpiecznie wysokie. Przyjmuje się, że dla poziomu dźwięku niższego niż 75 dBA, ryzyko upośledzenia słuchu jest nieistotne. Jak się okazuje, podczas przerw oraz zajęć w-f w każdej szkole poziom ten został przekroczony. W niektórych szkołach poziom ten został przekroczony nawet podczas zwykłych zajęć.

Rys.1 Wyniki pomiaru hałasu w szkołach podstawowych w woj. śląskim [1]

Odnosząc jednak zmierzone wartości do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, w przypadku 5 dni pracujących w tygodniu, poziom ekspozycji na hałas waha się w zakresie od 72,9 do 79,1 dBA. Wartości te nie przekraczają dopuszczalnej wartości ze względu na ochronę słuchu, wynoszącej 85 dBA.

Rys.2 Rozkład równoważnego poziomu dźwięku A, w korytarzach szkół podstawowych i średnich podczas przerwy [2,3]

W latach 1989-1996 zostały przeprowadzone badania Państwowego Zakładu Higieny [2,3] na 1336 szkołach podstawowych i średnich w miastach wojewódzkich. Jak wskazuje rys. 2, hałas w szkołach podstawowych na przerwach jest znacznie wyższy niż w przypadku szkół ponadpodstawowych. Średnią wartością poziomu dźwięku występującego dźwięku na przerwie w szkole podstawowej jest 83 dBA. Dla porównania w szkołach średnich wynik ten wynosi 77 dBA. Dość dobrze pokrywa się to z wynikami badań przeprowadzonych w woj. śląskim.

Nadmierny hałas = problemy w nauce

Na koniec zadajmy sobie pytanie, czemu właściwie takie wartości hałasu w szkole są alarmujące. Wyobraź sobie, że dziecko przez 45 minut przebywa w hałasie ok. 85 dBA, ponieważ jest na lekcji wychowania fizycznego. Poziom maksymalny takiego hałasu może sięgać nawet LAmax=106 dBA [1]! Okazuje się, że powrót progu słyszenia do normalnej wartości po tak dużym narażeniu na hałas może trwać nawet do 40 minut. Czyli dziecko po zajęciach sportowych może nic nie wynieść z lekcji matematyki. I to nie dlatego, że twierdzenie Pitagorasa jest dla niego za trudne, a dlatego że zwyczajnie nie potrafiło zrozumieć słów, które się do niego mówi.

Niestety, przebywanie w ciągłym hałasie ma również długofalowe skutki. Otóż jak podaje prof. Henryk Skarżyński, założyciel i dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach, aż ok. 20% dzieci ma niedosłuch [4]. Przyczyny tego niedosłuchu nie są jednoznaczne. Na pewno istotny wpływ mają niewyleczone infekcje, słuchanie głośno muzyki na słuchawkach, czy nawet stosowanie silnych antybiotyków. Jednakże, każdy, kto był w szkole podstawowej podczas przerwy musi przyznać, że hałas w szkole raczej nie pomoże w zachowaniu dobrego słuchu u dzieci.

Na koniec polecam Ci obejrzenie wywiadu z prof. Skarżyńskim z Pytania na śniadanie. Porusza on bardzo ważne kwestie, które mogą pomóc rodzicom w poprawnym rozpoznaniu wad słuchu u dziecka.

Źródła:

• Wilczyńska I., Paciej J., Hudzik G., Ocena narażenia na hałas uczniów i nauczycieli klas I-III szkół podstawowych na przykładzie województwa śląskiego [1]
• Koszarny Z., Goryński P. Narażenie uczniów i nauczycieli na hałas w szkole. Rocznik PZH, XLI, nr 5-6 1990 [2]
• Koszarny Z. Warunki akustyczne w budynkach szkolnych. Zagadnienia higieniczne środowiska szkolnego. Materiały z konferencji Ocena stanu sanitarno-higienicznego szkół, „Problemy Higieny”, 66/2000 [3]
• https://portal.abczdrowie.pl/az-20-dzieci-w-wieku-szkolnym-ma-zaburzenia-sluchu [4]