Pomiar izolacyjności akustycznej – jak, kiedy i w jakim celu wykonuje się badania?

Wiele tematów związanych z izolacyjnością akustyczną poruszaliśmy już w artykułach, które możesz znaleźć w bazie wiedzy na naszej stronie. Tym razem chcemy przybliżyć Ci zagadnienia związane z ich pomiarem. Przedstawiamy Ci więc wskazówki, kiedy warto przeprowadzić takie badania, gdzie i w jakim celu się je wykonuje oraz jak wygląda procedura pomiarowa. Zapraszamy do lektury!

Kiedy potrzebne jest badanie izolacyjności akustycznej?

Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach przeprowadzamy zazwyczaj z dwóch powodów. Pierwszym z nich są badania odbiorowe. Mają one miejsce zaraz po zakończeniu budowy danego obiektu lub jego modernizacji. Weryfikujemy wówczas, czy wszystkie wymagania normowe są spełnione. Badania mogą być zlecone przez wykonawcę budynku, dewelopera lub najemcę powierzchni. Pomiary te są często także wykonywane w przypadku, kiedy konieczne jest spełnienie dodatkowych wymagań izolacyjności, np. w celu uzyskania certyfikatu BREEAM, LEED, czy WELL, a także gdy w grę wchodzi spełnienie własnych wymagań najemcy, co ma np. miejsce w przypadku kin sieciowych, czy dużych korporacji.

Oprócz właścicieli nieruchomości, naszymi klientami są również osoby prywatne, które proszą o wykonanie pomiarów we własnym mieszkaniu. Zgłaszają bowiem problemy np. ze zbyt głośnymi dźwiękami docierającymi do ich wnętrz. Hałasy te można podzielić na dźwięki powietrzne i uderzeniowe. Do pierwszej grupy najczęściej należą dźwięki pochodzące ze zwykłych codziennych rozmów, odbiorników radiowo-telewizyjnych, a także uciążliwy hałas zewnętrzny docierający do mieszkania pomimo zamkniętych okien. Do niepożądanych dźwięków uderzeniowych najczęściej zaliczają się dochodzące zza ściany kroki sąsiada, wibrujący telefon lub dźwięki przeciąganego po podłodze odkurzacza.

Poza samym sprawdzeniem izolacyjności akustycznej, często wykonujemy pomiary jako wstępny etap prac nad projektem akustycznym, mającym na celu odpowiednie zabezpieczenie danych pomieszczeń przed hałasem. Bardzo często raport z badań kończy się propozycją rozwiązania problemu. Nie ograniczamy się zatem tylko do podania wyniku pomiaru, ale staramy się kompleksowo podejść do rozwiązania problemu izolacji akustycznej w budynku.

Dla jakich przegród budowlanych można przeprowadzać badania?

Pomiar izolacyjności akustycznej przeprowadza się dla przegród wewnętrznych i zewnętrznych. Do przegród zewnętrznych zaliczają się ściany chroniące budynek od wpływów środowiska zewnętrznego. W ich przypadku badana jest izolacyjność na dźwięki powietrzne, które dostają się do wnętrza ze środowiska. Ich źródłem może być ruch drogowy, kolejowy i lotniczy, a także hałas przemysłowy pochodzący od różnych zakładów i fabryk. O wymaganiach dotyczących izolacyjności tych przegród można przeczytać w jednym z naszych artykułów.

W przypadku przegród wewnętrznych, są to ściany i stropy wewnątrz budynków. Izolacyjność na dźwięki powietrzne można badać dla wszystkich przegród wewnętrznych, natomiast dźwięki uderzeniowe mierzone są w przypadku stropów. W polskiej normie PN-B-02151-3:2015 ściśle określone są wymagane wartości, jakie muszą spełniać przegrody w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej. Są one zależne nie tylko od typu obiektu, ale także od rodzaju pomieszczeń, jakie ze sobą sąsiadują. Więcej na ten temat możesz się dowiedzieć z naszego tekstu dotyczącego ww. normy.

Badania izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych

W przypadku przegród wewnętrznych, przeprowadzamy pomiar izolacyjności na dźwięki powietrzne i uderzeniowe. Obie procedury są do siebie zbliżone, głównymi różnicami jest minimalna wymagana liczba pozycji źródła i mikrofonów oraz rodzaj wykorzystywanego źródła.

Czas trwania pełnych pomiarów jest uzależniony od stopnia skomplikowania badanej przegrody oraz tego, czy warunki są sprzyjające. Średnio cała procedura dla jednej przegrody trwa do 2 godzin, lecz może ona ulec przedłużeniu, jeżeli liczba przegród jest większa lub pojawi się problem np. z uzyskaniem niskiego poziomu tła akustycznego.

Pomiary najczęściej są wykonywane w pasmach tercjowych dla zakresu częstotliwości od 100 Hz do 3150 Hz. Bardzo istotne jest, aby zadbać o odpowiednią moc źródła dźwięku. Poziom dźwięku sygnału testowego w pomieszczeniu odbiorczym powinien być minimum o 10 dB wyższy niż poziom tła akustycznego. W przeciwnym razie, podczas obliczania wyników wymagane będzie zastosowanie odpowiedniej poprawki.

Dźwięki powietrzne

W normie PN-EN ISO 16283-1 opisana jest cała procedura pomiarowa oraz zasady, jakich należy przestrzegać podczas wykonywania badań. Pierwszym krokiem jest określenie, które pomieszczenie będzie nadawcze, a które odbiorcze. Jeżeli badania są wykonywane u klienta, który skarży się na hałasującego sąsiada, jako pomieszczenie nadawcze należy obrać pokój sąsiada, natomiast jako odbiorcze klienta. W innych przypadkach, pomieszczeniem nadawczym jest to, w którym na co dzień znajduje się źródło hałasu. A jeżeli oba wnętrza są jednakowe, jako nadawcze należy obrać to o większej objętości.

W pomieszczeniu nadawczym należy umieścić źródło dźwięków w minimum dwóch pozycjach. Mikrofony pomiarowe muszą się znajdować w co najmniej 5 różnych pozycjach, zarówno w pomieszczeniu odbiorczym jak i nadawczym. Pomiędzy aparaturą a przegrodami należy zachować odpowiednie dystanse.

Pomiary wykonuje się w obu pomieszczeniach. W pomieszczeniu ze źródłem, mierzony jest poziom ciśnienia akustycznego, gdy głośnik jest włączony. W pomieszczeniu odbiorczym również wyznaczany jest poziom ciśnienia akustycznego, a oprócz tego także czas pogłosu i poziom tła akustycznego.

Wyniki pomiarów przedstawiane są za pomocą wskaźników D_nT lub R’, a na ich podstawie obliczane są odpowiednie wskaźniki jednoliczbowe, o których pisaliśmy tutaj.

Rys. 1. Zdjęcie podczas pomiarów izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych przegród wewnętrznych.

Dźwięki uderzeniowe

Procedura pomiarowa dotycząca badań izolacyjności akustycznej od dźwięków uderzeniowych zawarta jest w normie PN-EN ISO 140-7. Zgodnie z nią, pomieszczeniem nadawczym będzie to umieszczone na wyższej kondygnacji. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, żeby wykonać badanie dla pomieszczeń umieszczonych horyzontalnie lub nawet z dołu na górę. W pomieszczeniu nadawczym ustawiane jest znormalizowane źródło dźwięków uderzeniowych w postaci stukacza młotkowego. Należy je rozmieścić w minimum 4 pozycjach. W pomieszczeniu nadawczym ustawione zostają mikrofony pomiarowe w minimum 6 pozycjach. Mierzonymi wielkościami ponownie jest poziom ciśnienia akustycznego, poziom tła akustycznego i czas pogłosu, lecz tym razem parametry te wyznacza się jedynie w pomieszczeniu odbiorczym. Wyniki badań przedstawiane są za pomocą wskaźników L’_n lub L’_nT, na podstawie których oblicza się następnie wskaźniki jednoliczbowe. Na wideo poniżej (Rys. 2) przedstawiono stukacz wzorcowy podczas pracy.

Rys. 2. Zdjęcie z pomieszczenia nadawczego podczas pomiarów terenowych izolacyjności od dźwięków uderzeniowych stropów.

Badania izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych

W przypadku badań izolacyjności ścian zewnętrznych istnieją dwie metody pomiarowe, które wymieniono w normie PN-EN ISO 140-5. Pierwszą z nich jest metoda globalna, umożliwiająca określenie izolacyjności całej przegrody wraz z jej elementami. Pomiar poziomu ciśnienia akustycznego na zewnątrz wykonywany jest wówczas w odległości 2 m od elewacji, mniej więcej na środku ściany, 1,5 m nad poziomem podłogi pomieszczenia odbiorczego. Wyznaczoną wartości oznacza się jako L_1,2m. Metoda służy do określenia izolacyjności całej przegrody.

Drugą metodą jest metoda elementu, dzięki której można określić izolacyjność konkretnego elementu budowlanego przegrody, np. okna. Wymaga ona rozstawienia od 3 do 10 punktów pomiarowych na powierzchni elementu i wyznaczenia poziomu ciśnienia akustycznego, który w tym przypadku oznacza się poprzez L_1,s. Metoda ta ma wartości pomiaru porównywalne z badaniami laboratoryjnymi elementu budowlanego.

Źródło dźwięków, o odpowiednio dużej mocy akustycznej, zawsze umieszczone jest na zewnątrz budynku, a pomiar poziomu ciśnienia akustycznego, poziomu tła i czasu pogłosu wykonywany jest w pomieszczeniu odbiorczym, analogicznie jak we wcześniej wymienionych metodach. W tym przypadku również badany zakres częstotliwości obejmuje pasma od 100 Hz do 3150 Hz.

Rys. 3. Zdjęcie podczas pomiarów terenowych izolacyjności akustycznej ścian zewnętrznych.

Jak przygotować poligon badań?

Badania izolacyjności przegrody zewnętrznej:

1. Przegroda musi być szczelna i wykończona. Należy upewnić się, że okna są szczelne i wyregulowane, a nawiewniki (jeżeli występują w przegrodzie) poprawnie zamontowane. Jeżeli na fasadzie znajdują się dodatkowe osłony, np. typu Lumon, należy się upewnić, że działają poprawnie oraz są wykończone. Pełna część przegrody również musi być wykończona (szczelna, otynkowana).
2. Do przegrody powinien być zapewniony swobodny dostęp z obu stron. Jeżeli może być utrudniony, powiadom o tym osobę wykonującą pomiary przed wyjazdem na badania.
3. W pomieszczeniu odbiorczym oraz w odległości do 30m od zewnętrznej części przegrody powinno znajdować się gniazdo elektryczne 230 V. W przypadku braku dostępu do prądu, poinformuj o tym inżyniera wykonującego pomiar przez wyjazdem na badania, aby mógł się odpowiednio przygotować do pomiarów.
4. Do poprawnego przeprowadzenia badań potrzebujemy totalnej ciszy. Jeżeli pomiar jest wykonywany na budowie, konieczne może być wstrzymanie prac na czas pomiaru lub wykonanie pomiaru po opuszczeniu budowy przez pracowników.

Badania izolacyjności przegrody wewnętrznej na dźwięki powietrzne:

1. Upewnij się, że przegroda jest docelowo wykończona i szczelna. Brak warstwy wykończeniowej w postaci farby lub tapety nie wpłynie na wynik, ale brak tynku na ścianie lub nieuszczelnione przepusty rur nad sufitem podwieszanym już tak. W przypadki ścian lekkich, przegroda musi być uszczelniona i oszpachlowana. Wszelkiego rodzaju potencjalne mostki akustyczne, jak nieuszczelnione drzwi, kanały wentylacyjne mogą istotnie wpłynąć na wynik pomiaru.
2. Do przegrody powinien być zapewniony swobodny dostęp z obu stron. Jeżeli może być utrudniony, powiadom o tym osobę wykonującą pomiary przed wyjazdem na badania.
3. W pomieszczeniu odbiorczym oraz nadawczym powinien być dostęp do gniazda elektrycznego 230 V. W przypadku braku dostępu do prądu, poinformuj o tym inżyniera wykonującego pomiar przez wyjazdem na badania, aby mógł się odpowiednio przygotować do pomiarów.
4. Do poprawnego przeprowadzenia badań potrzebujemy totalnej ciszy. Jeżeli pomiar jest wykonywany na budowie, konieczne może być wstrzymanie prac na czas pomiaru lub wykonanie pomiaru po opuszczeniu budowy przez pracowników.

Badania izolacyjności przegrody wewnętrznej na dźwięki uderzeniowe:

1. Upewnij się, że przegroda jest docelowo wykończona i szczelna. Brak warstwy wykończeniowej w postaci farby lub tapety na suficie nie wpłynie na wynik, ale jakakolwiek zmiana względem docelowych warstw wykończeniowych posadzki, czy sufitu podwieszonego może mieć istotny wpływ na wynik.
2. Do przegrody powinien być zapewniony swobodny dostęp z obu stron. Jeżeli może być utrudniony, powiadom o tym osobę wykonującą pomiary przed wyjazdem na badania.
3. W pomieszczeniu odbiorczym oraz nadawczym powinien być zapewniony dostęp do gniazda elektrycznego 230 V. W przypadku braku dostępu do prądu, poinformuj o tym inżyniera wykonującego pomiar przez wyjazdem na badania, aby mógł się odpowiednio przygotować do pomiarów.
4. Przed wykonaniem badania konieczne będzie pisemne oświadczenie o zgodzie na wykonanie badania przez właściciela lokalu, w którym będzie pomieszczenie nadawcze. Stukacz niestety sporadycznie zostawia drobne uszkodzenia podłogi.
5. Do poprawnego przeprowadzenia badań potrzebujemy totalnej ciszy. Jeżeli pomiar jest wykonywany na budowie, konieczne może być wstrzymanie prac na czas pomiaru lub wykonanie pomiaru po opuszczeniu budowy przez pracowników.

Podsumowanie

Jeżeli potrzebujesz wykonać badania izolacyjności akustycznej lub masz problem z izolacją akustyczną zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami – oferujemy bezpłatne konsultacje dotyczące pomiarów izolacyjności akustycznej. Jeżeli chcesz dowiedzieć się nieco więcej na jej temat, odsyłamy do naszej bazy wiedzy. Znajdziesz tam artykuły o izolacyjności ścian wewnętrznych i zewnętrznych, a także o wskaźnikach oceny izolacyjności od dźwięków powietrznych.